ثبت طرح صنعتی

براساس ماده 20 قانون ثبت اختراع، به ترکیب خطوط، رنگ های مختلف و هر نوع شکل سه بعدی با آن ها یا بدون آن ها به نحوی که منجر به تغییر شکل یا ترکیب یک محصول گردد، طرح صنعتی گفته می شود.

این طرح زمانی از قابلیت ثبت برخوردار خواهد بود که اصیل و نوین بوده و ویژگی های سه بعدی مربوط به شکل ظاهری و ویژگی های دو بعدی که شامل تزئینات مربوط به کالا است را در بر گیرد. در واقع می توان گفت یک طرح صنعتی به ظاهر کلی یک کالا اشاره می کند و در نظر گرفتن خصوصیات فنی و کاربردی، بدون توجه به بحث زیبایی شناسی در حیطه تعریف آن نمی گنجد. با ثبت آراز همراه باشید تا بیشتر در این باره صحبت کنیم.

محصولات و کالاها

از جمله محصولات و کالاهایی که طرح صنعتی در رابطه با آن ها صدق می کند می توان به لوازم پزشکی، محصولات صنعتی، لوازم خانگی، صنایع دستی، تجهیزات الکتریکی، ابزار های فنی، وسایل ورزشی، اقلام لوکس، اسباب بازی ها، منسوجات و… اشاره نمود. هر چند ممکن است یک طراح در ایجاد طرح مورد نظر خود فاکتور های بی شماری نظیر تقاضای بازار، تعمیر، نگهداری، تولید کم هزینه، حمل و نقل و… را بررسی کند اما هنگامی می توان طرح وی را صنعتی نامید که جنبه های ظاهری را در اولویت قرار داده باشد. در واقع جنبه زیبایی شناسی مهم ترین و اصلی ترین فاکتوری است که یک طراح صنعتی باید به آن توجه کند.

 

مزایای طرح صنعتی

• هنگامی که این طرح ثبت شود، شرکت ها این فرصت را پیدا می کنند که میزان محبوبیت و موفقیت کالای خود را در بازار، بررسی نموده و با جدیت تمام و اطمینان از انحصاری بودن طرح، تولید خود را رونق بخشند. هر چه عرضه یک محصول با طرح ثبت شده بیشتر باشد، مسلماً ارزش و اعتبار آن بالا تر خواهد رفت.
• بهره مندی از طرح صنعتی منجر به افزایش اعتبار و جایگاه شرکت و محصولات تولیدی آن خواهد شد. این طرح نوعی دارایی تجاری و پشتوانه ای برای پیشرفت به شمار می آید.
• در صورت ثبت طرح، اشخاص سودجو نمی توانند از آن تقلید نموده یا به صورت غیر مجاز نسخه برداری کنند. در اصل مالک از حق انحصاری برخوردار خواهد بود.
• اینگونه طرح ها تولید محصولات زیبا و جدید را رونق می بخشند و تولید کنندگان را به یک رقابت منصفانه و صادقانه دعوت می نمایند.
• بازگشت سرمایه مهم ترین مزیت ثبت طرح صنعتی است زیرا مالک طرح به خوبی این را می داند که محصول مورد نظر کاملاً انحصاری است، در نتیجه در جهت ارتقاء ویژگی های ظاهری آن تلاش نموده و مشتریان بیشتری جذب خواهد کرد. هنگامی که یک محصول در بازار شناخته شود و مشتریان نسبت به آن اطمینان حاصل کنند، درآمد حاصل از تولید و عرضه آن افزایش پیدا می کند.

مدت زمان اعتبار طرح صنعتی

مدت زمان اعتبار طرح صنعتی از تاریخ ارائه اظهارنامه ثبت، حدود پنج سال می باشد. البته می توان این مدت را با پرداخت هزینه های مربوطه برای دو دوره متوالی تمدید نمود. هنگامی که یک دوره پنج ساله به پایان می رسد، یک فرصت شش ماهه به صاحب طرح داده می شود تا نسبت به پرداخت هزینه و تمدید اقدام نماید. لازم به ذکر است که هزینه ای برای جریمه تاخیر نیز در نظر گرفته می شود.

 

طرح های صنعتی قابل ثبت

تنها طرح های جدید و اصیل، از قابلیت ثبت برخوردار هستند. طرحی نوین است که تا قبل از ارائه اظهارنامه ثبت تاکنون در هیچ نقطه از دنیا اعلام نشده باشد. یک طرح اصیل صرفاً توسط طراح ایجاد و رونمایی می شود و در آن هیچ اثری از تقلید یا کپی برداری به چشم نمی خورد. در واقع طرحی که تاکنون در اختیار عموم قرار نگرفته یک طرح ناب و جدید خواهد بود. ذکر این نکته ضروری است که طرح های مخالف با نظم عمومی، طرح های دارای نماد های رسمی و طرح هایی که تنها عملکرد فنی محصول را مد نظر قرار داده اند قابل حمایت نخواهند بود.

 

مراحل ثبت طرح صنعتی

به منظور ثبت یک طرح درخواست کننده یا نماینده وی باید نسبت به آماده سازی اظهارنامه در دو برگ اقدام کنند. این اظهارنامه به زبان فارسی است اما اگر قرار است مدارکی به آن ضمیمه شوند که به زبانی غیر از فارسی نگاشته شده اند، اصل مدارک به همراه ترجمه آن ها لازم است.

 

ارائه مدارک زیر به منظور ثبت طرح الزامی می باشد:

1- تکمیل دو نسخه اظهارنامه

2- مدارك هويتی متقاضي

الف) اشخاص حقیقی: کپی شناسنامه و کپی کارت ملی

ب) اشخاص حقوقی: آخرین روزنامه رسمی، کپی شناسنامه و کارت ملی صاحبان امضاء

3- مدارك نماينده قانونی: در صورتی که تقاضا توسط نماینده قانونی صورت گیرد، ضمیمه نمودن مدارک وی الزامی است.

4- مدارک هویتی طراح: کپی شناسنامه و کارت ملی

5- ارائه پنج نمونه شكل يا تصوير گرافيكي يا پنج نمونه طرح ترسيم شده در صورت دو بعدی بودن طرح

6- ارائه پنج نمونه شكل يا تصوير گرافيكي يا پنج نمونه طرح ترسيم شده از تمامي جوانب طرح در صورت سه بعدی بودن آن

7- در طرح صنعتي سه بعدي، متقاضی مي‌تواند ماكتي از آن را به همراه اظهارنامه ضمیمه نمايد. اندازه این ماکت بايد حداكثر 20×20×20 سانتی متر و وزن آن حداكثر 2 كيلوگرم باشد.

8- در صورت عدم تمایل به انتشار طرح: ارائه درخواست كتبي مبنی بر تأخير انتشار آگهي ثبت طرح صنعتي با تعيين مدت زمان (حداکثر یک سال).

9- ارائه درخواست كتبي مبني بر عدم ذكر نام: در صورت مالک نبودن طراح و عدم تمایل وی نسبت به درج نام در مدارک و آگهی طرح صنعتی

10-  استفاده از حق تقدم : اگر متقاضی بخواهد به استناد تقاضای ثبت یا ثبت خارج از کشور از مزایای حق تقدم تا حداکثر6 ماه استفاده نماید باید مدارک مربوط به حق تقدم را همزمان با تسلیم اظهارنامه یا حداکثر ظرف 15 روز از آن تاریخ ارائه دهد.

11- رسيد مربوط به پرداخت هزينه های اظهارنامه

12- مشخصات فنی تصاویر ارسالی

الف) تصویر ارسالی از طرح باید قابل رویت بوده و دارای زمینه ساده باشد.

ب) تصاویر دارای سایز A4 باشند و به شکل عمودی اسکن شوند.

ج) تصویر کالای مورد نظر رنگی و نهایتاً حجم آن 500KB باشد.

 

 

انواع طرح های صنعتی

طرح های صنعتی هم در داخل کشور و هم خارج کشور قابل انجام است.

ثبت طرح صنعتی داخل کشور

برای ثبت طرح صنعتی در داخل کشور، متقاضی باید  پس از مراجعه به سایت و تکمیل اظهارنامه طرح و پیوست  نمودن ضمائم قانونی بصورت الکترونیکی به اداره مالکیت صنعتی ارسال نماید. پس از بررسی، در صورت عدم وجود منع قانونی، به نام متقاضی ثبت و تحت حمایت قانون قرار خواهد گرفت.

ثبت طرح صنعتی خارج از کشور

مراحل ثبت طرح صنعتی در خارج از کشور به سه صورت زیر است:

ثبت ملی: ثبت ملی همانند ثبت در کشور مبدا (داخلی) است.

یعنی متقاضی باید پس از انتخاب کشور مورد نظر با انتخاب وکیل یا مراجعه حضوری (بستگی به قانون ملی کشور هدف دارد)، کلیه مدارک را به زبان کشور مورد نظر ترجمه و پس از تایید مراجع ذی صلاح به اداره مربوطه ارائه نماید. چنین اقدامی مستلزم هزینه و زمان بیشتری خواهد بود.

ثبت منطقه ای: گروهی از کشورهای معاهده همکاری منطقه‌ای را ایجاد کردند.

در صورت ثبت در یکی از کشورهای عضو، سایر کشورهای عضو آن معاهده آن طرح را حمایت خواهند نمود.

ثبت بین المللی: برخلاف ثبت منطقه ای، در ثبت بین المللی این سیستم وجود ندارد که وقتی طرح در یک کشور ثبت شود، در کشورهای دیگر نیز حمایت شود.

جهت ثبت بین المللی طرح صنعتی، طبق موافقت نامه لاهه معاهده ای که برای ثبت بین المللی (تقاضای یکپارچه) طرح صنعتی تشکیل شده و سازمان جهانی مالکیت، متولی آن است. اتباع کشورهای عضو این موافقت نامه میتوانند تقاضانامه بین المللی خود را به قسمت اجرای معاهده لاهه در سازمان جهانی مالکیت معنوی، ارسال کنند.

البته ممکن است این تقاضا پذیرفته نشود که در آن صورت می توان به ننتیجه اعتراض کرد؛ اما در صورت پذیرفته شدن تقاضا از حمایت کشورهای مورد تقاضا برخوردار می شوند. لازم به ذکر است که کشور ما عضو این موافقت نامه نیست.

 

زمان لازم جهت ثبت طرح های صنعتی

ثبت ممکن است حدود ۶ ماه به طول انجامد. که کم یا زیاد شدن زمان بستگی  به عوامل مختلفی زیر دارد:

• نوع طرح ارائه شده
• تعداد افرادی که در صف انتظار برای بررسی اظهارنامه طرح صنعتی هستند.
• تعداد افرادی که نسبت به روند بررسی آن اعتراضی داشته باشند.

البته لازم به ذکر است افرادی که کار ثبت را انجام می دهند نیز در این موضوع  تاثیر دارند. مثلا افرادی که در این زمینه  تجربه و اطلاعات لازم را دارند بهتر می توانند فرآیندها و مراحل ثبت را انجام دهند.

 

هزینه ثبت طرح صنعتی

جهت ثبت طرح علاوه بر تکمیل اطلاعات و ارسال مدارک شما میبایست هزینه های آن را نیز پرداخت کنید. که هزینه های پرداختی برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است.

از این رو نمی توانیم مبلغی را به طور دقیق برای این کار در نظر بگیریم، اما برای اطلاع و آگاهی بیشتر مخاطب ها در ادامه فاکتورهای موثر بر این هزینه ها را بیان خواهیم کرد.

• هزینه ای که به اداره مالکیت معنوی پرداخت خواهید کرد.
• هزینه ای که برای آگهی روزنامه پرداخت خواهد شد. این هزینه هم با توجه به فاکتورهای متعددی مانند اندازه قلم، اندازه کادر و… تعیین خواهد شد.
• هزینه ای که به طراح پرداخت خواهید کرد، مسلما در بسیاری از موارد طراح و مالک طرح صنعتی یک شخص نیست و باید به طراح هم هزینه ای را بپردازید.
• هزینه ای که به شرکت های خدماتی پرداخت خواهید کرد.

سخن پایانی

در پایان لازم به ذکر است چنانچه در اتباط با مراحل ثبت طرح صنعتی و ثبت برند خود نیاز به راهنمایی و مشاوره دارید، می‌توانید سوالات خود را با کارشناسان خبره و وکلای با تجربه در میان بگذارید تا با مشاوره و راهنمایی‌های تخصصی بهترین تصمیم ممکن را اتخاذ نمایید. زیرا اگر چه در ظاهر بسیار ساده است، اما به تخصص، مهارت و تجربه بسیاری نیاز دارد و  شما بدون تخصص نمی توانید یک طرح صنعتی را برای خود به ثبت برسانید و به یک شرکت خدماتی برای این کار نیاز خواهید داشت.

 

سوالات متداول در مورد ثبت طرح صنعتی